Anakart Nedir ?
Anakart, bilgisayar denilen karışık bir elektronik donanımın ilk ve en önemli, baskılı devre kartıdır. Kare şeklinde bir plakadan meydana gelmiş olup üzerinde, genişleme sağlayan kart slotları, RAM yuvaları, yongasetler ve devreler bulunmaktadır.
Anakart deyince neden akla ilk gelen bilgisayarlardır onu da bir türlü anlamış değilim bu arada, çünkü televizyondan tutun da bilgisayara kadar her türlü elektronik cihazın devrelerini üzerinde bulunduran bir anakart mevcuttur ve hepsi de hemen hemen aynı görevleri yerine getirmektedir. Herhalde sebebi, bilgisayarların genel kullanım alanı daha fazla olduğundan ve günümüz teknoloji çağında ilk akla gelen ve göz önünde bulunan ürünler olduğundan olmalı ki anakart deyince akla ilk bilgisayarlar geliyor.
Anakart ismi verilern bu donanım, bilgisayarın içinde veya dışında bulunan her türlü parçanın ve donanımın birbirine bağlandığı ve bu birimlerin birbirleriyle koordineli olarak çalışmalarını ve iletişim kurmalarını sağlayan elektronik devreler bütünü olan bir iskelet donanımdır. Anakart üzerinde, harici işlemciler ile birlikte bulunan ve bilgisayarın performansı üzerinde çok büyük etkileri olan, chipset olarak da bilinen kart işlemcileri de bulunmaktadır.
Ayrıca üzerinde bulunan portlar sayesinde görüntü, ses ve veri sağlayan harici donanım ve çevre birimlerini bilgisayara adapte ederek dış ortam ile de ilişkisini sağlamaktadır.
Bu arada küçük bir parantez açarak onboard tabir edilen ekran kartlarına da kısaca değinelim isterseniz. Onboard ekran kartı; üzerine entegre edilmiş, tümleşik halde bulunan ses kartı,ekran kartı ve ethernet kartının anakart ile birlikte tek parça halinde bulunduğu, tümleşik grafik işlemcilere nazaran daha düşük bir performansa sahip olup hiçbir zaman harici ekran kartlarının yerini tutamazlar. Bu kartlar yalnızca günlük işlerle uğraşan, oyunla işi olmayan kullanıcıların kullanımına uygundur.
Anakart Nasıl Çalışır?
Şimdi de bilgisayarlar için çok büyük bir öneme sahip olan ana kartın nasıl çalıştığına, neler yaptığı hakkındaki bilgilere gelelim. Anakartlar, özellikle son dönemde, Pentium işlemcilerin piyasaya çıkmaları ile büyük bir değişikliğe uğramaya başladılar.
Anakartların en temel işlevi ve görevi bilgisayara bağlanan farklı donanım ve çevre birimleri üzerinde bulunan ve anakart işlemcisi olarak da adlandırılan chipset işlemciler sayesinde bütün bu harici ve dâhili bağlantıları bir araya toplayarak bu parçaların birbirleriyle uyum içinde çalışmalarını sağlamaktır. Çünkü bu donanımsal ve işlevsel parçalar birbirleriyle direk olarak haberleşemezler. Örneğin bir harddisk üzerinde işlenen bir veri, işlemci vasıtasıyla işlenirken ya da işlemci üzerindeki bir veri ekran veya ses kartı üzerinde işlenirken yani sese veya görüntüye dönüştürülürken anakart üzerinde bulunan bu entegreler sayesinde veri transferi gerçekleştirilmektedir.
Anakart Ne İşe Yarar?
Tüm bu port parçaların yanı sıra anakartın üzerinde taşıdığı kartın özelliklerini ve çalışma ayarlarını belirleyen; bütün bunların bilgisayarda ayarlanmasını sağlayan bios adı verilen bir entegre de bulunmaktadır. Bunun dışında da farklı görevleri olan bir sürü entegre ve harici aygıt, anakartın belirli bir düzen içinde olmasını ve diğer donanımlar ile uyum içinde çalışmasını sağlar. Bir bilgisayarın anakartı yani iskeleti ne kadar güçlü olursa bilgisayarın performansı da o kadar mükemmel olur.
Tüm bu port parçaların yanı sıra anakartın üzerinde taşıdığı kartın özelliklerini ve çalışma ayarlarını belirleyen; bütün bunların bilgisayarda ayarlanmasını sağlayan bios adı verilen bir entegre de bulunmaktadır. Bunun dışında da farklı görevleri olan bir sürü entegre ve harici aygıt, anakartın belirli bir düzen içinde olmasını ve diğer donanımlar ile uyum içinde çalışmasını sağlar. Bir bilgisayarın anakartı yani iskeleti ne kadar güçlü olursa bilgisayarın performansı da o kadar mükemmel olur.
Anakartın Yapısı ve Çalışması
Anakart üzerinde işlemci soketi, ram slotu, harddisk bağlantı soketleri, veri yolları, BIOS, onboard yani dahili donanım kartları bulunur. Harici donanım kartları anakarta, veri yolları diğer bir adıyla genişleme yuvaları sayesinde bağlanabilirler. Geçmişten günümüze kullanılan veri yolu çeşitlleri sırasıyla ISA, PCI, AGP, PCI-X, PCI Express(PCI-e)’tir.
Anakart üzerinde işlemci soketi, ram slotu, harddisk bağlantı soketleri, veri yolları, BIOS, onboard yani dahili donanım kartları bulunur. Harici donanım kartları anakarta, veri yolları diğer bir adıyla genişleme yuvaları sayesinde bağlanabilirler. Geçmişten günümüze kullanılan veri yolu çeşitlleri sırasıyla ISA, PCI, AGP, PCI-X, PCI Express(PCI-e)’tir.
Chipset(Yonga Seti) Nedir?
Anakart üzerindeki parçalar arasındaki veri akış trafiğini denetleyen önemli birimler bulunur. Bu birimlere yonga seti diğer bir adıyla chipset denir. Chipsetler bilgisayarın hızına doğrudan etki eden öenmli birimlerdir. Anakart üzerinde çok sayıda yonga seti(chipset) bulunur. Ama bunlardan 2 tanesi yönetici yonga seti olma özelliği ile diğerlerinden daha farklı bir öneme sahiptirler. Bunlardan biri Kuzey Köprüsü diğeri Güney Köprüsü’dür.
Anakart üzerindeki parçalar arasındaki veri akış trafiğini denetleyen önemli birimler bulunur. Bu birimlere yonga seti diğer bir adıyla chipset denir. Chipsetler bilgisayarın hızına doğrudan etki eden öenmli birimlerdir. Anakart üzerinde çok sayıda yonga seti(chipset) bulunur. Ama bunlardan 2 tanesi yönetici yonga seti olma özelliği ile diğerlerinden daha farklı bir öneme sahiptirler. Bunlardan biri Kuzey Köprüsü diğeri Güney Köprüsü’dür.
Kuzey köprüsü işlemci, ram bellek, PCI-e ve AGP arasıdaki veri aktarımından sorumludur. Kuzey köprüsünün anakart üzerindeki yerini tespit etmek için işlemciyi baz almanız yeterlidir. İşlemcinin hemen yan kısmındadır ve üzerinde metal bir soğutucu bulunur.
Güney köprüsü güç yönetimi, PCI veri yolu, USB portu, seskartı, ethernet kartı gibi donanımlar arasındaki veri aktarımından sorumludur.
Anakart Chipset Çeşitleri
Anakartlar için çok çeşitli yonga setleri(chipset) üretilmektedir. Piyasada bu işi yapan birçok firma bulunmaktadır. Bu chipsetler bu üretimi yapan firmaların isimleriyle adlandırılmaktadırlar. Günümüzde AMD, Intel, SIS, VIA gibi chipset çeşitleri bulunmaktadır. Fakat en yaygın olarak Intel, VIA, SIS ve AMD kullanılır. Anakart fiyatları ve performansları üzerinde doğrudan etkili oldukları için önemli bir yere sahiptirler.
Anakartlar için çok çeşitli yonga setleri(chipset) üretilmektedir. Piyasada bu işi yapan birçok firma bulunmaktadır. Bu chipsetler bu üretimi yapan firmaların isimleriyle adlandırılmaktadırlar. Günümüzde AMD, Intel, SIS, VIA gibi chipset çeşitleri bulunmaktadır. Fakat en yaygın olarak Intel, VIA, SIS ve AMD kullanılır. Anakart fiyatları ve performansları üzerinde doğrudan etkili oldukları için önemli bir yere sahiptirler.
Anakart Üzerinde Bulunan Veri Yolları
Anakart üzerindeki veriyolu çeşitlerinin neler olduğunu yazımın başında belirtmiştim. Şimdi veri yolu nedir, ne işe yarar sorularına cevap verelim.
Anakart üzerindeki veriyolu çeşitlerinin neler olduğunu yazımın başında belirtmiştim. Şimdi veri yolu nedir, ne işe yarar sorularına cevap verelim.
Veri yolları anakart üzerindeki birimlerin birbiriyle bilgi alışverişini sağlayan bağlantı yollarıdır. Aynı zamanda dışarıdan bağlanan donanımlar ile veri alışverişi veri yolu slotları sayesinde gerçekleşmektedir. Bir harici donanım kartının bağlandığı slot, slotun bağlı olduğu veriyolunun adına göre adlandırılmaktadır.
Veri yolu deyince bant genişliği ifadesinin ne olduğunu bilmek gerekir.
Bant genişliği, birim zamanda aktarılabilecek veri miktarı olarak tanımlanır. Bir veriyolundaki bant genişliği ne kadar büyükse belli bir zamanda aktarılabilecek olan veri miktarı da o kadar fazla olur.
Bant genişliği, birim zamanda aktarılabilecek veri miktarı olarak tanımlanır. Bir veriyolundaki bant genişliği ne kadar büyükse belli bir zamanda aktarılabilecek olan veri miktarı da o kadar fazla olur.
ISA Slotu: Çok eski bir veri yoludur. 8 – 16 bit veriyoluna sahiptir. Bant genişliği çok düşük olduğu için artık günümüz anakartlarında kullanılmamaktadır.
PCI Slotu: Bu slotlar anakart üzerinde beyaz renkte bulunurlar. Bu slotlara TV kartı, ethernet kartı, ses kartı, güvenlik kartı gibi harici donanımlar takılabilmektedir. PCI 64 bitlik bir veri yoluna sahiptir ve 1993 yılında üretilmiştir. Fakat uyumluluk problemleri yaşandığından dolayı 32 bit olarak kullanılmaktadır.
AGP Slotu: Bu slota sadece ekran kartları takılabilir. Bu veri yolu 533 MHz hıza çıkabilir. AGP(Hızlandırılmış Grafik Portu) veriyolu sadece ekran kartları için tasarlandığından dolayı ekran kartlarının etkin biçimde kullanılmasını sağlar.
PCI-X Slotu: Bu slot server(sunucu) sistemlerinde kullanılır. PCI-X veriyolu kullanımının temel nedeni PCI slotlarından daha fazla bant genişliği sağlamaktır.
PCI Express (PCI-e) Slotu: Bu veriyolu güç tüketimini ve diğer donanım maliyetlerini azaltmayı sağlayan bir yapıya sahiptir. Sistem belleğinin daha etkin bir biçimde kullanılmasını sağlar. PCI-e veriyoluna ekran kartı ve çeşitli donanım kartları takılabilir.
Anakart Çeşitleri
Anakart çeşitleri XT, AT, ATX, BTX olmak üzere 4 farklı yapıdadır. Bu farklılık anakart boyutları, soket yapıları, vida yerleri, port sayıları, panel bağlantı uçları gibi birçok yapıda kendini gösterir.
Anakart çeşitleri XT, AT, ATX, BTX olmak üzere 4 farklı yapıdadır. Bu farklılık anakart boyutları, soket yapıları, vida yerleri, port sayıları, panel bağlantı uçları gibi birçok yapıda kendini gösterir.
XT Anakartlar: Bu anakart çeşidi ilk kişisel bilgisayarlarda kullanılmıştır. İşlemciler üzerinde sabit olarak bulunmaktaydı. 8086 ve 8088 işlemciler için üretilmişlerdir. İşlemcide bir problem olması durumunda anakartın komple değiştirilmesi en büyük dezavantajıydı.
AT Anakartlar: Bu anakart çeşidi XT’lerden sonra 1982 yılından itibaren kullanılmaya başalmışlardır. ATX anakartlarına benzer formdadırlar. Yapısında veriyolu olarak AGP, ISA, PCI kullanılmaktadır. PS/2 bağlantı yapısı bulunmamaktadır. İşlemci değiştirilmesi mümkün olmaktadır.
ATX Anakartlar: AT’lerden daha sonra üretilmeye başlanılan bir anakart çeşididir. Öncekilere nazaran çok daha fazla giriş ve çıkış bağlantı desteğine sahiptirler. Çeşitli donanım kartları ATX anakart çeşidiyle birlikte tümleşik yapıda kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzün en çok kullanılan anakart çeşididir. Bu anakartların küçük kasalar için üretilmiş olan Micro ATX çeşitleri de bulunmaktadır.
BTX Anakartlar: BTX anakartlarda sistemin güç yönetimi, soğutma sistemi ve çeşitli donanım birimlerinin yerleşiminde büyük değişiklikler ortaya çıkmıştır. Bu anakart çeşidinin üretimin temel amacı işlemci gibi çok ısınan parçaları daha iyi soğutabilmektir. Bunun için işlemci etrafındaki çeşitli bağlantılar ve elektronik elemanlar anakartın daha farklı yerlerine taşınmışlardır.
Anakart Markaları
Günümüzde çok çeşitli ankart markaları bulunmaktadır. Asus, Gigabyte, MSI, Asrock, Biostar, Evga gibi çeşitli anakart markaları piyasada bulunmaktadır. Tabi bu anakart markaları ve özellikleri itibariyle çok farklı fiyatlara sahiptirler.
Günümüzde çok çeşitli ankart markaları bulunmaktadır. Asus, Gigabyte, MSI, Asrock, Biostar, Evga gibi çeşitli anakart markaları piyasada bulunmaktadır. Tabi bu anakart markaları ve özellikleri itibariyle çok farklı fiyatlara sahiptirler.
Anakart Fiyatları
Anakart fiyatları, anakartın markasına, modeline, üzerindeki soket yapısına, veriyolu çeşidine, slot sayısı gibi birçok etmene bağlı olarak değişim göstermektedirler. Şunu da unutmayın her pahalı anakart en iyi anakart, her ucuz anakart ta en kötü anakart değildir.
Anakart fiyatları, anakartın markasına, modeline, üzerindeki soket yapısına, veriyolu çeşidine, slot sayısı gibi birçok etmene bağlı olarak değişim göstermektedirler. Şunu da unutmayın her pahalı anakart en iyi anakart, her ucuz anakart ta en kötü anakart değildir.
Anakart Modelini Öğrenme
Anakart modelini öğrenmek için çok farklı yöntemler kullanabilirsiniz.
Anakart üzerinde marka altında yazan bir kod benzeri bir yazı ve numaralar vardır. Bu yazılar anakart markası ve modelini bize belirtir. Bu marka ve model ile internet üzerinden arama yaparsak anakarta ait tüm özellikleri öğrenebiliriz.
Bu yöntemin haricinde bir de anakart modelini, markasını ve anakart özelliklerini öğrenmek için yardımcı programlar kullanabiliriz. İnternette bu konuda arama yaparsanız çok sayıda işinize yarayacak ücretsiz programlar bulabilirsiniz. Tercih size kalmış.
Anakart modelini öğrenmek için çok farklı yöntemler kullanabilirsiniz.
Anakart üzerinde marka altında yazan bir kod benzeri bir yazı ve numaralar vardır. Bu yazılar anakart markası ve modelini bize belirtir. Bu marka ve model ile internet üzerinden arama yaparsak anakarta ait tüm özellikleri öğrenebiliriz.
Bu yöntemin haricinde bir de anakart modelini, markasını ve anakart özelliklerini öğrenmek için yardımcı programlar kullanabiliriz. İnternette bu konuda arama yaparsanız çok sayıda işinize yarayacak ücretsiz programlar bulabilirsiniz. Tercih size kalmış.
Anakart Seçimi
Anakart seçimine ilk önce anakart boyutunu belirlemekle başlanmalıdır. Çünkü kullanacağınız anakart seçtiğiniz kasanın içine sığacak boyutta olmalıdır.
Anakart seçimine ilk önce anakart boyutunu belirlemekle başlanmalıdır. Çünkü kullanacağınız anakart seçtiğiniz kasanın içine sığacak boyutta olmalıdır.
Eğer aklınızda bir işlemci türü ve çeşidi varsa anakartınız bu işlemci yapısına uygun olmalıdır. Çünkü her işlemci her anakarta olmaz. Pin sayıları, soğutma sistemlerinin bağlantıları gibi birçok farklılık bulunmaktadır.
Anakartınızın kullanacağınız RAM modeline göre de uygun olması gerekmektedir. İşlemcide olduğu gibi RAM yapılarında da pin sayısı, soket yapısı gibi birçok farklılık bulunmaktadır. Benim size tavsiyem ihtiyacınız olan RAM miktarından 2 kat daha fazlasını destekleyen bir anakart seçmenizdir. Çünkü gün gelir ihtiyacınız olan RAM miktarı artarsa anakartı değiştirmeye gerek kalmadan RAM arttırma işlemi yapabilirsiniz.
Kullanılacak ekran kartı da anakart seçiminizi önemli derece de etkiler. Eğer çok yüksek grafik kalitesine sahip olan programlar çalıştırmayacaksanız ya da yüksek grafikli oyunlar oynamayacaksanız onboard diye tanımladığımız anakartınıza tümleşik yapıdaki ekran kartı sizin için yeterli olacaktır. Ama bunun tam tersini yapacaksanız yani yüksek grafiklerle uğraşacaksanız veya yüksek grafik çözünürlüğüne sahip oyunlar oynayacaksanız iyi bir ekran kartına ihtiyacınız olacak demektir. Bu durumda kullanacağınız ekran kartının seçeceğiniz anakart tarafından destekleniyor olması gerekmektedir. Aksi takdirde yeni bir anakarta ihtiyacınız olabilir. Bu da hiç yoktan size extra bir maliyet demektir. Bu yüzden tüm bu durumlar baştan düşünülmelidir.
Anakart seçimi gelişigüzel değil sizin ihtiyaçlarınıza göre belirlenmelidir. Şöyle bir düşünün sadece internete girecekseniz, word veya excel gibi programları kullanacaksınız öyle çok yüksek özellikleri olan donanımlara ihtiyacınız olmayacaktır. Bu nedenle kullanacağınız anakartın da öyle çok detaylı özelliklerinin olması gerekmemektedir. En iyi anakart diye bir şey yoktur. İyi seçilmiş anakart vardır. En iyi anakart seçimi kişiden kişiye, ihtiyaçtan ihtiyaca göre değişir bunu unutmayın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder